ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ

Konuk Yazar: Merve ÇETİN

Çocuk istismarı, fiziksel ya da psikolojik olarak bir çocuğa yetişkin tarafından kötü davranılmasıdır. Toplumda istismar denilince akla sadece cinsel istismar, taciz ve tecavüz olayları gelir. Fakat istismar başlıca duygusal istismar, fiziksel istismar, cinsel istismar ve ihmal olmak üzere 4 ana bölüme ayrılır.

-Çocuğun isteklerini önemsememek,

-Çocuğa yeterli bakım sağlamamak,

-Çocuğun sağlık gereksinimlerini göz ardı etmek,

-Çocuğu sözel olarak hırpalamak,

-Çocuğa vurmak ve aşağılamak,

-Çocuğun özgüvenini kırmak,

-Çocuğun dokunulmasını istemediği yerlerine dokunmak,

-Çocuğu dudaktan öpmek,

-Çocuğa pornografik malzemeler göstermek gibi durumların her biri birer istismar örnekleridir.

Çocuk istismarı en yoğun 6-10 yaş aralığında görülür ve en çok, güç hiyerarşisinin olduğu durumlarda ortaya çıkar. ( çocuk-anne/baba, öğretmen-öğrenci gibi ).

NEDEN FİZİKSEL İSTİSMAR ?

Toplumumuzda fiziksel istismar genellikle disiplin yöntemi olarak kullanılmaktadır. Fakat bu durum çocukta öfke ve haksızlık durumu yaratır. İleri ki dönemlerde çocuğu iyi-kötü ayrımı yapamaz hale getirir. Ayrıca çocuklarına fiziksel istismar uygulayan aileler, geleceğe birer istismarcı yetiştirir. Çünkü çocuk ön öğrenmelerini aileden alır ve çevresine bu ön öğrenmelerini uygular. Fiziksel istismar riski taşıyan ailelerde ;

-işsizlik,

-ekonomik sıkıntı,

-eğitimsizlik,

-küçük anne-baba yaşı,

-alkol kullanımı,

-engelli çocuk gibi durumlar görülmektedir. 

   Bu gibi durumlarda veli ile bireysel görüşme fayda sağlayabilir. Veliye; çocuğu korkutarak değil açıklayarak eğitmesi, çocukla konuşurken göz teması kurması ve çocuğa bolca sarılıp sevgisini göstermesi tavsiye edilebilir.

NEDEN CİNSEL İSTİSMAR ?

Çocuğu cinsel olarak çekici bulan ve çocukla cinsel ilişkiyi erişkine tercih eden kişiye “pedofili” denir. Pedofili olan bireyler yetişkinlere ilgi duymazlar. Aksine çocuklara ilgi duyarlar.

İstismarı yapan kişi anne, baba veya kardeş ise bu duruma “ensest” denir. Çocuk istismarında anlaşılması en zor ve en çok yıkıcı etkiye sahip olan konu ne yazık ki ensest vakalarıdır. İstatistiklere göre istismarcının %50 si ailedendir. İçe kapanık, sevgisiz kalmış ve ihmal edilmiş çocukların istismara uğrama olasılığı daha fazladır. Genelde, yine güç hiyerarşisinin olduğu durumlarda cinsel istismar meydana gelir. Cinsel istismar olasılığını artıran riskler;

-ailede anne olmaması,

-psikolojik sorunları olan aile,

-aile içi geçimsizlik,

-eğitimsizlik,

-alkol kullanımı,

-evde fuhuş yapılması,

-zihinsel engelli çocuk.

ÇOCUK İSTİSMARINI ÖNLEME

Çocuk istismarını önlemek için öncelikle anne-baba eğitilmelidir. Eğitimli birer anne-baba eğitimli çocuklar demektir. Bunun için ev ziyaretleri gerçekleştirilmeli, öğretmenle veya bir uzmanla düzenli ve sürekli iş birliği içinde olunmalıdır. Anne-babada ruhsal bozukluk varsa tedavi edilmelidir. Gereken durumlarda çocuk o aileden alınmalıdır.

Toplumumuzda sosyal medyada çocukların fotoğraflarını ve videolarını paylaşmak yaygınlaşmaya başladı. Anne-babalar paylaştıkları fotoğraflara dikkat etmelidir. Bu fotoğrafları kimlerin gördüğünü ve nasıl yorumlar yapıldığını incelemelidir.

Çocuğa beden sınırları ve özel bölgeler öğretilmelidir. Başkalarının bu özel bölgelere dokunamayacağı, sadece annesinin banyo ve tuvalette, doktorunun ailenin izni alındıktan sonra muayene için dokunabileceği öğretilmelidir. Birlikte veya başkalarının yanında giyinip soyunmak, birlikte banyo yapmak, belli bir yaştan sonra birlikte uyumak, dudaktan öpmek gibi davranışlarda da sınırlamalar getirilmelidir.

İSTİSMARDAN SONRA

Eğer çocuk cinsel istismara uğramış ise olayı hemen anlatmaz. Aile çocuğun davranışlarından şüphelenmelidir. Cinsel istismara uğramış bir çocukta şu belirtiler görülür:

-Ağır depresyon

-İştahsızlık

-Uyku problemi

-İntihar girişimi

-Cinsel içerikli oyunlara yönelme.

Aile çocuğun davranışlarında bu tip belirtiler görürse bir doktora başvurmalıdır. Çocuk yaşadığı olayı ancak belli bir zaman sonra güvendiği kişiye anlatır. Terapistler , çocuğun bir sonraki terapiye gelmesini sağlamak için ilk terapide çocuktaki suçluluk duygusunu azaltmaları gerekmektedir. Aynı zamanda terapistler çocuğun anlattıklarında o dönemki yaşına ve psikoseksüel gelişimine dikkat etmelidir. Çocuklar çoğu durumları oyunlarında ve resimlerinde anlatır.

Unutmayalım ki dışarıdaki istismarcıyı engelleyemeyiz fakat bir istismarcı yetiştirmeyi engelleyebiliriz. Çocuk istismarı ve ihlalinde daha bilinçli bir toplum olabilmek ümidiyle...